Η 20ή Νοεμβρίου κάθε χρόνο σηματοδοτεί την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού, μια ημέρα αφιερωμένη στην προστασία, την προαγωγή και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών σε έναν γκρίζι για τα παιδιά κόσμο., όπου κυριαρχεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η ημερομηνία αυτή δεν είναι τυχαία: το 1959, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ενώ το 1989 υιοθέτησε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ένα ορόσημο στη διεθνή προσπάθεια για την προστασία των ανηλίκων.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποτελεί το πλέον αποδεκτό στα λόγια κείμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως. Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας (η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101), και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι η πιο ευρέως επικυρωμένη διεθνής συνθήκη ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εγγυάται ότι κάθε παιδί, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας, θρησκείας ή οικονομικής κατάστασης, έχει δικαίωμα:
- Στη ζωή και την ανάπτυξη: Δικαίωμα στην επιβίωση, τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη.
- Στην εκπαίδευση: Πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση χωρίς διακρίσεις.
- Στην υγεία: Παροχή φροντίδας και προστασίας από ασθένειες και κακομεταχείριση.
- Στην προστασία: Ασφάλεια από εκμετάλλευση, βία, κακοποίηση και καταναγκαστική εργασία.
- Στην ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης: Ακούγεται η φωνή του παιδιού σε θέματα που το αφορούν.
Παρά τα διεθνή κείμενα προστασίας των παιδιών, που σε πολλές χώρες αποτελούν κενό γράμμα, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από τη φτώχεια και να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες συρράξεων και οικονομικού χάους, δεκάδες χιλιάδες ακρωτηριάζονται στους πολέμους και πολλά ακόμη ορφανεύουν ή και σκοτώνονται από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες. Τα στοιχεία και οι αριθμοί είναι καταπέλτης στο εφησυχασμό της συνείδησης.
Γκρίζα πραγματικότητα
Παρά τις διακηρύξεις και τις δεσμεύσεις, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να στερούνται βασικών δικαιωμάτων:
- Περισσότερα από 244 εκατομμύρια παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο.
- 160 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται σε επικίνδυνες συνθήκες παιδικής εργασίας.
- Πολεμικές συγκρούσεις, φτώχεια και φυσικές καταστροφές αναγκάζουν χιλιάδες παιδιά να γίνουν πρόσφυγες, ζώντας σε αβέβαιες συνθήκες.
Η πανδημία COVID-19 επιδείνωσε περαιτέρω τις συνθήκες, με την αύξηση της παιδικής φτώχειας και της ψυχολογικής επιβάρυνσης.
- Η Γάζα είναι μια πραγματική «κόλαση επί της γης» για το ένα εκατομμύριο παιδιά που ζουν εκεί, καθώς σχεδόν 40 πεθαίνουν καθημερινά εδώ και έναν χρόνο, υποστηρίζει η Unicef. «Συντηρητικές» εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερα από 14.100 παιδιά που έχουν σκοτωθεί στη Γάζα.
- Η πρόκληση είνα να χτίσουμε έναν κόσμο όπου κάθε παιδί θα ζει με ασφάλεια, χαρά και ευκαιρίες. Αυτό σημαίνει ανατροπή της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και οικοδόμηση μιας ανθρωποκεντρικής κοινωνίας με κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα!
