Αρνητές αξιολόγησης και υπερασπιστές του δημόσιου σχολείου

Ποιους εκπαιδευτικούς θέλει να απολύσει ο Κ. Μητσοτάκης και γιατί;

Του Γιώργου Κ. Καββαδία

 « Η θέση μας είναι ξεκάθαρη και η κατεύθυνση που έχω δώσει στο υπουργείο πολύ σαφής: εάν κάποιος αρνείται επί της αρχής να αξιολογηθεί, δεν πρέπει να έχει θέση στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης». Κ. Μητσοτάκης, 25 – 4 – 2025

Με αυτή τη δήλωση – απειλή ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης προαναγγέλλει απολύσεις εκπαιδευτικών για τη συμμετοχή τους σε νόμιμη απεργία – αποχή από την αξιολόγηση που έχουν κηρύξει τα εκπαιδευτικά συνδικάτα (ΔΟΕ – ΟΛΜΕ) και την ΑΔΕΔΥ. Το δόγμα του πρωθυπουργού:  «Όποιος διαφωνεί με την πολιτική της κυβέρνησης, θα απολύεται».

Ουδεμία έκπληξη, αν σκεφτεί κανείς ότι μέχρι τώρα:

1. Για πρώτη φορά μετά τη χούντα είναι επί θύραις απολύσεις για έκφραση συνδικαλιστικής άποψης ή δράσης, όπως για τους σ. Χρύσα Χοτζόγλου, Δημήτρη Χαρτζουλάκη, ενώ ήδη έχει απολυθεί ο σ. Δημήτρης Αντωνίου. ΄
2. Ακόμα πιο πρόσφατη η απόλυση του εκπαιδευτικού Παναγιώτη Κατσούλη, λόγω καταδίκης για «παράβαση καθήκοντος» που φέρεται να έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Δημάρχου της Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου.
3. Περίπου 500 πειθαρχικά ενάντια σε εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν στην απεργία-αποχή από την αξιολόγηση, με καθημερινές απειλές και εκφοβισμούς για διώξεις απέναντι σε εκπαιδευτικούς, μαθητές αλλά και γονείς!
4. Για πρώτη φορά ακόμα υπουργός παιδείας – ο πρώην Κ. Πιερρακάκης - παραπέμπει συνταξιούχο εκπαιδευτικό στο πειθαρχικό – αναφέρομαι στην προσωπική μου δίωξη – με το ερώτημα της οριστικής παύσης!
5. Να θυμίσουμε ότι με την υπογραφή του τότε υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης Κυριάκου Μητσοτάκη, τέθηκαν σε αναγκαστική αργία 2.500 μόνιμοι εκπαιδευτικοί το 2013 με υπουργό παιδείας τον Δ. Αρβανιτόπουλο.

Γιατί θέλει ο Κ. Μητσοτάκης να απολύσει εκπαιδευτικούς.

Για πολλούς λόγους. Μερικοί από τους πιο βασικούς είναι οι παρακάτω:

1. Καθ΄ ομολογία του ίδιου: «Συζητήσαμε [στη συνάντηση με την υπουργό παιδείας Σ. Ζαχαράκη] την πορεία της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και εδώ πρέπει να είμαστε ειλικρινείς είναι μια νέα διαδικασία που δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Υπάρχει κατηγορία εκπαιδευτικών που αρνούνται επί της αρχής να αξιολογηθούν». (Κ. Μητσοτάκης, 25 – 4 – 2025). Με άλλα λόγια επιδιώκει να συντρίψει την ηρωϊκή αντίσταση των εκπαιδευτικών στην αξιολόγηση. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί αντιστέκονται σθεναρά ενάντια στην επιβολή της αξιολόγησης δηλώνοντας με ονοματεπώνυμο απεργία-αποχή παρά  τις διώξεις. Μάλιστα, όπως παραδέχτηκε επίσημα και η Ζαχαράκη το 40% των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών του 2020-΄21-΄22-΄23 και περισσότερο από το 85% του συνόλου του εκπαιδευτικού σώματος δεν έχουν αξιολογηθεί!
2. Να συντριβεί η αντίσταση των εκπαιδευτικών στις μορφές ιδιωτικοποίησης του σχολείου, όπως τα Ωνάσεια, το διαφορετικό εθνικό απολυτήριο, τις Ακαδημίες Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, οι ιδιώτες χρηματοδότες/χορηγοί στα σχολεία, εξετάσεις PISA, αλλά και στην καταπάτηση της δημοκρατίας και της ισότητας στους συλλόγους διδασκόντων με διευθυντές/ντριες managers που αποφασίζουν και διατάσσουν. Συνολικά στην αντιεκπαιδευτική πολιτική διάλυσης του δημόσιου σχολείου.
3. Για το φρόνημά τους, τη σκέψη τους και την πολιτική - συνδικαλιστική τους δράση. Με άλλα λόγια, ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι όποιος-α έχει διαφορετική άποψη για τον ρόλο της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και αρνείται ιδεολογικά να αποδεχθεί μια αξιολόγηση που θεωρεί άδικη, τιμωρητική ή εργαλείο πειθαναγκασμού, δεν είναι αποδεκτός στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. «Η διαφωνία τιμωρείται και ότι η υποταγή στην εκάστοτε εξουσία γίνεται προϋπόθεση συμμετοχής στο εκπαιδευτικό σύστημα … Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για φρονηματικό αποκλεισμό και εάν υλοποιηθεί θα πρόκειται για ιδεολογικό εκκαθαρισμό στο δημόσιο σχολείο » (Δ. Αναστασίου). Το σχολείο και η κοινωνία γενικά του μέλλοντος λοιπόν, όπως την ονειρεύονται, επιδιώκουν να έχει εκπαιδευτικούς μαθητ(ρι)ες και ευρύτερα εργαζόμενους/ες με σκυμμένο το κεφάλι, υποταγμένους/ες στην εξουσία, συμμορφωμένους, αμίλητους/ες.

Βασικοί στόχοι της αξιολόγησης

1. Η αξιολόγηση, όχι μόνο δεν είναι «αθώα» και «αυτονόητο εργαλείο για τη βελτίωση» της εκπαίδευσης, αλλά όπου και αν εφαρμόστηκε και παρά την επένδυση με χίλιες δυο «αθώες» έννοιες συνδέθηκε με ένα ασφυκτικό σύστημα αξιολόγησης που αποτελεί κεντρικό μηχανισμό ανατροπής εργασιακών σχέσεων, κατάργησης της μονιμότητας, ιδεολογικής χειραγώγησης και κατηγοριοποίησης σχολείων εκπαιδευτικών και μαθητών, εργαλείο βαθμολογικής- μισθολογικής καθήλωσης και απολύσεων. Πιο απλά λειτουργεί ως μηχανισμός συμμόρφωσης και υποταγής.
2. Η πολυδιαφημισμένη αξιολόγηση στόχο έχει να «δείξει» τους εκπαιδευτικούς για μια ακόμα φορά ως μόνιμους υπεύθυνους για τα πραγματικά και διαχρονικά προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης. Επιδιώκει έτσι να τους ενοχοποιήσει στα μάτια των μαθητών τους και της κοινής γνώμης για την κρίση της εκπαίδευσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους. «Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Παραλείπονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες που οδηγούν στον Καιάδα της εγκατάλειψης του σχολείου και του αναλφαβητισμού.
3. Πέρα από τους μύθους της εξουσίας, η αλήθεια είναι ότι η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική ικανότητα δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν μέθοδοι ή κριτήρια «αντικειμενικά» και «αξιοκρατικά». Με άλλα λόγια, μέσα από τους μηχανισμούς και τις διαδικασίες ελέγχου των εκπαιδευτικών υλοποιείται μια συγκεκριμένη πολιτική επιλογή και μια αντίληψη για την ιδεολογική χειραγώγηση του εκπαιδευτικού, με την επιβολή μιας κρατικής διδακτικής.
4. Δεν υπάρχει «αντικειμενική», «αξιοκρατική» αξιολόγηση. Το θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση/αυτοαξιολόγηση καταρρίπτει κάθε μύθο περί «καλής» ή «κακής», «τιμωρητικής» ή «μη τιμωρητικής» αξιολόγησης. Σε ένα ταξικό – ιεραρχικό κοινωνικό και εκπαιδευτικό σύστημα η αξιολόγηση δεν μπορεί παρά να είναι ιεραρχική – συμμορφωτική και τιμωρητική. Αποτελεί κεντρικό μηχανισμό ανατροπής εργασιακών σχέσεων, ιδεολογικής.

Αρνητές αξιολόγησης

Έτσι, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί έχουν κάθε λόγο, αλλά είναι δικαίωμα και καθήκον τους, να αντισταθούν στον ασφυκτικό έλεγχο του νεο-επιθεωρητισμού, να είναι αρνητές της αξιολόγησης. Γιατί «ο δάσκαλος που θα υποχρεωθεί να καταπνίξει τη σκέψη του θα γίνει διπλά σκλάβος ή θα καταντήσει ένας ψυχικά ανάπηρος άνθρωπος, ανίκανος να μορφώσει άλλους» (Δ. Γληνός). Κάθε πρόταση για ενίσχυση του δημόσιου σχολείου δεν μπορεί παρά να απορρίπτει κάθε μοντέλο αξιολόγησης στο πλαίσιο του σημερινού αυταρχικού, ιεραρχικού, γραφειοκρατικού και κυβερνητικά - κομματικά ελεγχόμενου διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης. Aπορρίπτοντας την «αξιολόγησή» τους, οι εκπαιδευτικοί  απορρίπτουν την αξιο (κατά)λόγηση – χειραγώγηση και κατηγοριοποίηση εκπαιδευτικών και σχολείων. Υπερασπίζονται το Δημόσιο Σχολείο,  την παιδαγωγική και επαγγελματική τους αξιοπρέπεια και προοπτική. Για αυτό και με τη συλλογική τους αντίσταση, στέλνουν μήνυμα ότι έχουν χρέος να επιτελούν -με ελεύθερη σκέψη και αίσθημα κοινωνικής ευθύνης- το έργο του δασκάλου και όχι το έργο του σκυμμένου, υποταγμένου υπάλληλου ιδεολογίας.

Την περήφανη απάντηση της μεγάλης πλειονότητας του κλάδου των εκπαιδευτικών και διαχρονικά των μεγάλων εκπαιδευτικών αγώνων ενάντια στην αξιολόγηση και υπέρ της δημόσιας εκπαίδευσης εκφράζει το απόσπασμα της πρόσφατης ανακοίνωσης – απάντησης των ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ στις δηλώσεις του Κ. Μητσοτάκη: «Δεν έχει  θέση στο δημόσιο σχολείο η αντιδραστική αντιεκπαιδευτική και αντιλαϊκή πολιτική σας!!! Η  μάχη της αξιολόγησης είναι η πλέον μακρόχρονη και σκληρή αναμέτρηση που έχει δοθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην εκπαίδευση. Είναι μια μάχη  ενάντια στην επιδίωξη της κυβέρνησης και των πολιτικών  και οικονομικών συμφερόντων που εκπροσωπεί, να προχωρήσει σε μια βαθιά, δομική αλλαγή όλου του εκπαιδευτικού μοντέλου ώστε να  ηττηθεί η αντίληψη ότι η παιδεία αποτελεί κοινωνική ανάγκη και δωρεάν κοινωνικό δικαίωμα για όλους/ες. Όλα τα κυνικά και ακραία ταξικά σχέδια της για την αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης, η ιδιωτικοποίηση, εμπορευματοποίηση και κατηγοριοποίηση των σχολείων βρίσκουν ισχυρό αντίπαλό της τον αγώνα του μαχόμενου εκπαιδευτικού κινήματος ενάντια στην αξιολόγηση και καθυστερούν. … Απέναντι στην κανιβαλική του διακήρυξη δηλώνουμε ότι είμαστε περήφανες/οι για τον αγώνα του κλάδου και θα τον συνεχίσουμε ανυποχώρητα μέχρι τη νίκη!»

Σε αντίθεση με τη «δειλή  στάση» της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας της ΔΟΕ και ΟΛΜΕ και άλλων δυνάμεων στο συνδικαλιστικό κίνημα. Ο νέο-επιθεωρητισμός, ο νέο-δοσιλογισμός στην εκπαίδευση και εν τέλει ο φασισμός με τις γραβάτες δε χτυπιέται με εκσυγχρονισμένες δηλώσεις μετανοίας του τύπου «οι εκπαιδευτικοί δεν είναι αρνητές της αξιολόγησης» (ΑΣΕ/ΠΑΜΕ 25-4-2025). Ή «Οι εκπαιδευτικοί δεν αρνούνται την αξιολόγηση» (ΠΓ του ΚΚΕ 16 – 10 – 2021). Πολύ περισσότερο τα συνδικάτα δεν μπορούν να καλύπτουν και να έχουν ως μέλη του διώκτες και σκευωρούς, όπως στην ΕΛΜΕ Πειραιά που η πλειοψηφία (ΑΣΕ/ΠΑΜΕ) καταψηφίζει προτάσεις για διαγραφή τους.

Τα συνδικάτα πρέπει να περάσουν από την ηττοπαθή/συναινετική γραμμή στη γραμμή μετωπικής δράσης. Να υπερασπίσουν έμπρακτα  τους/τις διωκόμενους/ες εκπαιδευτικούς  και να οργανώσουν ΕΝΙΑΙΟ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΟ ΑΓΩΝΑ ενάντια στην εκπαιδευτική πολιτική της κυβέρνησης.  Για ένα σχολείο χωρίς ταξικούς φραγμούς και διακρίσεις. όπου πρωταρχική σημασία έχει ο πνευματικός εξοπλισμός των μαθητών, η καλλιέργεια «ελεύθερων και δημοκρατικών πολιτών», έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν κριτικά την κοινωνία με την ενεργή συμμετοχή τους και παρέμβαση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής δραστηριότητας για να την αλλάξουν με βάση τις ανάγκες και τα δικαιώματά τους! Χωρίς εκπαιδευτικές ψευδαισθήσεις αλλά με βαθιά συνείδηση ότι το πρόβλημα της εκπαίδευσης είναι κοινωνικοπολιτικό και συνδέεται άρρηκτα με τους κοινωνικούς αγώνες για την ανατροπή της καπιταλιστικής κοινωνίας.