Βασίλης Μακρής - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΛΕΣΧΗ

Ακόμη αντηχεί η φωνή της μέσα μου, στην τελευταία μας συζήτηση στις εκλογές της Πανελλήνιας Ένωσης Συνταξιούχων Εκπαιδευτικών, τα σχέδιά της για ένα κείμενο για τη δεκαετία του 70, για την προσπάθειά της να μαζέψει το υλικό της εκπαιδευτικής πράξης με τα παιδιά στα Νηπιαγωγεία που εργάστηκε, για μια εκδήλωση της Πολιτιστικής Επιτροπής της ΠΕΣΕΚ, για τόσα άλλα …

Δεν πρόλαβε. Έφυγες από κοντά μας, αναπάντεχα, πρόωρα, «σα σίφουνας», όπως γράφουν ο Τάκης, ο σύντροφος της ζωής της για σχεδόν 50 χρόνια και τα παιδιά τους, η Καλλιρόη και ο Αλέξης.

Πώς να χωρέσει σε λίγα λόγια μια ζωή γεμάτη από προσφορά και ανυποχώρητη δράση, φλογισμένη από τα επαναστατικά οράματα ενός κόσμου διαφορετικού, ίσου, αλληλέγγυου, κοινωνικά δίκαιου και αμεσοδημοκρατικού, φορτισμένη από ανθρωπιά και συναισθήματα, γεμάτη αλληλεγγύη και ανιδιοτέλεια, γεμάτη έμπρακτες προσπάθειες και αγώνες, αντίθετη σε κάθε μορφή κονφορμισμού, «θεσμικού μεγαλείου» και στερεοτυπίας…

Ήταν Νοέμβρης του 95 όταν σε μία εκδήλωση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ του Γληνού (ξέρετε από εκείνες τις εκδηλώσεις της δεκαετίας του ’90, που όταν ξεπερνούσαν τα 10-12 άτομα, πανηγυρίζαμε) και ενώ είχε ξεκινήσει η εισήγηση, μπαίνουν στην αίθουσα ένας μακρυμάλλης και μία κοπέλα… Ήταν η Νατάσα και ο Τάκης. Εκείνο το βράδυ ξεκίνησε μία μεγάλη συντροφική πορεία και περιπέτεια αναδημιουργίας του τοπικού σχήματος των ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ, που τη ζήσαμε μαζί δεκάδες συντρόφισσες και σύντροφοι, για σχεδόν μία δεκαπενταετία, σε κείνη την συγκλονιστικά κινηματική δεκαετία του 90 που ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε με τα δύο μεγάλα κινήματα μαθητικών καταλήψεων του 90-91 και του 98-99, περνώντας μέσα από τις 2 μεγάλες απεργίες διαρκείας των καθηγητών και μίας προδομένης απεργίας των δασκάλων, βιώνοντας τις μεγάλες συγκρούσεις του ’98 για την επετηρίδα, τις μαζικές συνελεύσεις που θύμιζαν φοιτητικά αμφιθέατρα της μεταπολίτευσης, τις απεργιακές επιτροπές, τις συντροφικές συζητήσεις στο σχήμα.

Αλλά και στην επόμενη δεκαετία της απεργίας του 2006, της μάχης ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, στη δεκαετία της ανασυγκρότησης του Συλλόγου που η Νατάσα ήταν στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου αρκετές χρονιές, στα πλαίσια της ανυποχώρητης πεποίθησής της για εναλλαγή όλων των συντροφισσών και συντρόφων…

Ήταν το τοπικό περιοδικό του σχήματος, το «Εν πλω». Έγραψε κείμενα και στα 9 τεύχη του. «Το μικρό ημερολόγιο μια μεγάλης απεργίας», «Η ΠΑΣΚ και τα λαϊκά επιτροπάτα», «ΓΙα την εξομοίωση», «Μετεκπαίδευση… Ώρα μηδέν», «Σκέψεις για τον Ιούνιο του ’98», «Γράμμα στα παιδιά μου», «Κι όμως είμαστε ακόμη εδώ», «Το χρώμα στα σχολικά κτίρια». Η Νατάσα είχε τελειώσει την Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ, δούλεψε στον ΟΣΚ και πέρασε στην εκπαίδευση από το 1991.

Θαυμάζαμε όλες και όλοι τον αναλυτικό τρόπο της σκέψης της, την αναλυτική τεκμηρίωση.

Ήταν η κατάληψη της Πεύκης το 1998 και η μάχη με την αστυνομία. «Τρέξτε έπιασαν τον Σίμο»…

Φωτογραφία από την Τζια, τον Ιούλιο του 1998, όπου πήγαμε αρκετές/οι από εμάς, μετά το τέλος της μάχης των εξεταστικών και αφού έγινε ο πρώτος κύκλος των δικαστικών διώξεων

Στο 4^ο του ταξίδι, το «Εν πλω» τον χειμώνα του ’99, είχε πρωτοσέλιδο ένα ποίημα της Νατάσας με αφορμή τις μάχες των εξεταστικών του 1998 … που ένα μέρος του θα ήθελα να μοιραστούμε όλες και όλοι μας…

«Άναψε ξανά φωτιά στους δρόμους

πυρπολώντας τον εφησυχασμό μας…

Το φόβο μας πατήσαμε

και η φλόγα φώτισε τα μάτια μας

Τα κτήνη μας κοίταξαν με τρόμο

αλαφιασμένα προσπάθησαν να τη σβήσουν

μα οι δικές μας καρδιές

μαζί χτυπούσαν και πάλι

οι λέξεις ξαναβρήκαν το δρόμο για την ψυχή μας…

Κι εγώ για πρώτη φορά

αποφάσισα να βιώσω το λαμπάδιασμα της εξέγερσης

μέχρι το τέλος

και να μη γυρίσω πίσω…

Και είπα: εδώ θα μείνω

εδώ είναι ό,τι αγαπώ

εδώ το τρέμουλο της ψυχής

και το πρόσωπο του κόσμου

εδώ η ομορφιά και το πάθος.

Δε θα κάνω πίσω

αβυσσαλέο αντικρίζοντας στα μάτια τους το μίσος

Η αλληλεγγύη δεν εμπορεύεται

σπάνιο λουλούδι της κόλασης των δακρυγόνων

τρεμουλιάζει πάνω σε αβέβαιο μίσχο

και περιμένει

τη ματιά της αναγνώρισης και του πόνου

για ν’ ανθίσει

και το τελευταίο της πολύτιμο δάκρυ

να σταλάξει εντός μας».

……………………………………………………

Ήταν αυτός ο συνδυασμός της αναλυτικής σκέψης και των επιχειρημάτων που έδεναν με το βαθύ συναίσθημα και το βίωμα. Έτσι μιλούσε και στις συνελεύσεις. Κοιτώντας τους ανθρώπους στα μάτια, με άμεση απεύθυνση, με αναλυτικό λόγο και επιχειρήματα, με φορτισμένο συναισθηματικό βιωματικό λόγο , με λόγο διαμαρτυρίας σαν τη φωνή της συνείδησης, με ερωτήματα και θέσεις. Λόγος τεκμηρίωσης και λόγος λαϊκός. Έτσι μίλησε και πριν 30 περίπου ημέρες στην εκδήλωση του σχήματος του Συλλόγου Μακρυγιάννη για τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και το νόμο του Πιερρακάκη…

Ήταν ο σεισμός της Πάρνηθας που για να διαμορφώσουμε μια αναλυτική εικόνα και προτάσεις του Συλλόγου, έμπαινε στα κατεστραμμένα σχολεία, φωτογράφιζε διεξοδικά κάθε γωνιά… μερικοί τρελοί τρέχαμε πάνω σε δύο ΜΖ από σχολείο σε σχολείο, με τη Νατάσα μπροστά και παντού. Και μετά στη σκηνή/στέκι αλληλεγγύης του Συλλόγου, στην πλατεία των Άνω Λιοσίων, να μοιράζει υλικά και παιχνίδια στα παιδιά.

Ήταν η δουλειά και η προσφορά της στις διημερίδες και τις εκδηλώσεις  του Συλλόγου «Για την εκπαίδευση στην κοινότητα των Ρομά», «Για τα νέα βιβλία διδασκαλίας» και την έρευνα του Συλλόγου γι αυτά, «Για την εναντίωση στη συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16».

Ήταν οι ατελείωτες ώρες δουλειάς για να προγραμματίσουμε, να οργανώσουμε δράσεις, να διορθώσουμε και να αναδιατυπώσουμε κείμενα.

Ήταν οι τοποθετήσεις της στο σχήμα μας και σε όλα τα σχήματα όπου βρέθηκε, στις ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, στο Συντονιστικό των Νηπιαγωγών, στο περιοδικό Σελιδοδείκτης, στο Δήμο και στη Αντίσταση στο Χαλάνδρι, στα Δημοτικά Συμβούλια του Χαλανδρίου, στο «Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα», στις ομάδες αλληλεγγύης και στα κινήματα για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Ήταν που πρώτη φορά μάς έφερε σε επαφή με την αρχιτεκτονική σκέψη, για το ρόλο του εκπαιδευτικού χώρου και τη σχέση του με τον ρόλο του/της εκπαιδευτικού και τη σχέση του με την παιδαγωγική μας αντίληψη, για το δικαίωμα στην πόλη…

Ήταν η δουλειά της και η αγάπη της για τα παιδιά στο Νηπιαγωγείο. Η τρυφερότητα που μιλούσε γι αυτά. Η διαρκής παιδαγωγική της αναζήτηση.

Όπως έγραψε η Ελένη Ζ. : «1995, Σύλλογος Δημήτρης Γληνός. Εκεί σε συνάντησα για πρώτη φορά. Ήσουν η πρώτη νηπιαγωγός που γνώρισα με ενεργή συμμετοχή στο συνδικαλισμό όπως εγώ τον ονειρευόμουν τότε που ήμουν αναπληρώτρια. ‘Ήσουν ό,τι φανταζόμουν. Ανυποχώρητη. 1998 στα Πατήσια: σου χρωστάω γιατί με προστάτευσες … εσύ κι ο Τάκης… Σε ακούω μέσα στο κεφάλι μου, ακούω αυτή τη φωνή, όρθια πάντα, πίσω πάντα, στον πλαϊνό διάδρομο πάντα, στο Novotel. Αδυσώπητη, κατηγορηματική καταδίκη, να διαπερνά την αίθουσα σκεπάζοντας τα γιγαντοηχεία, η φωνή της συντέλειας του σάπιου κόσμου…»

Ήταν η αδιάλειπτη παρουσία της από τη δεκαετία του ’70 στον φοιτητικό Σύλλογο της Αρχιτεκτονικής, στα ριζοσπαστικά σχήματα, στη Β΄ Πανελλαδική, στους κοινωνικούς αγώνες, στους εκπαιδευτικούς αγώνες, στις απεργίες και τις διαδηλώσεις, στις μεγάλες αντιμνημονιακές συγκρούσεις, μέχρι και την τελευταία απεργία στις 9 του Απρίλη και την προτελευταία διαδήλωση για την Παλαιστίνη.

Ήταν η ανυποχώρητη θέση και στάση της για την άμεσοδημοκρατική συγκρότηση των σχημάτων μας.

Ήταν κι αυτό το πλατύ χαμόγελο που καθρέφτιζε μέσα της τον κόσμο που ονειρευόταν και ονειρευόμαστε, που καθρέφτιζε την ευγένεια και τη διακριτικότητα, την αυθεντικότητα και τον αυθορμητισμό της ψυχής της.

τον Φλεβάρη του 99, λίγο μετά το τέλος των μαθητικών καταλήψεων ενάντια στον νόμο  2525 του Αρσένη, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εν πλω» το «ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ», από το οποίο παραθέτω εκτενές απόσπασμα:

«Μεγαλώσατε λοιπόν… το ‘βλεπα κάθε μέρα, μα δεν το συνειδητοποιούσα. Θες γιατί θα ‘πρεπε εγώ να ξαναβρώ έναν καινούργιο ρόλο απ’ αυτόν της “υπέρ” μαμάς, θες γιατί το δικό σας πέρασμα στο προσκήνιο μπορεί και να σημαίνει τη δική μου περιθωριοποίηση… Και ξαφνικά βρεθήκατε μέσα στη δίνη των γεγονότων, πρωταγωνιστές και ανεξάρτητοι, με λόγο, όραμα, θάρρος και δίψα για ζωή.

Για τις φετινές καταλήψεις σας μιλάω, για τις πορείες σας που συγκλόνισαν την Ελλάδα, για το κουράγιο σας να αντιμετωπίσετε τη βία και τις επιθέσεις. …

Σας παρακολούθησα με ανάμεικτα συναισθήματα αυτές τις μέρες. Περηφάνια, γιατί χωρίς καμία προετοιμασία, παίρνατε το λόγο στις κάθε λογής επίσημες δήθεν “ενημερώσεις” για το Νόμο και μπροστά στα ψέματα που προσπαθούσαν να σας σερβίρουν και να μας σερβίρουν οι παρατρεχάμενοι και οι αυλοκόλακες του υπουργού οι περιβεβλημένοι με το κύρος της εξουσίας, εσείς χτίζατε το δικό σας κόσμο και γκρεμίζατε το δικό τους του εξευτελισμού και της υποταγής. Εκείνοι μιλούσαν για “ελεύθερη, κριτική σκέψη” κι εσείς τους απαντούσατε με το βίωμά σας που είναι η “λοβοτομή”.

Περηφάνια γιατί δώσατε μια κλωτσιά, σ’ όλες τις ψεύτικες επετείους που εξευτελίζουν τα γεγονότα και τη γενιά του Πολυτεχνείου, και ξεκινώντας Νοέμβρη και ‘σεις, εξεγερθήκατε, αντισταθήκατε, αγωνιστήκατε, δημιουργήσατε. … γίνατε εσείς οι πρωταγωνιστές και γιατί όχι και οι ήρωες. ….

 ήθελε πραγματικό ηρωισμό για ν’ αντιμετωπίζετε 14 & 15 χρονών παιδιά τους καθημερινούς “αγανακτισμένους”. Που θεωρούσαν ότι έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω σας και … σας εκσφενδόνιζαν θρανία, έπεφταν πάνω στους με αλυσίδες, εμφανίζονταν με κόφτες ή με σκυλιά για να σπάσουν την κατάληψη. …. Εσείς όμως είχατε το κουράγιο και την τόλμη να το αντιμετωπίζετε κάθε μέρα. Όπως και τους εισαγγελείς και την αστυνομία και τις αναίτιες συλλήψεις.

Ωστόσο ένιωσα και ντροπή. Ντροπή γιατί είμαι και εγώ συνυπεύθυνη για την απάθεια και τη μοιρολατρία που εκδηλώνει η γενιά μου. … Ντροπή γιατί, γι’ αυτό το ελάχιστο που έκανα με περιβάλατε με τη ζεστασιά σας, την αγάπη σας και την εμπιστοσύνη σας, όχι μόνο εσείς αλλά και οι φίλοι σας. Ντροπή γιατί σας είχα υποτιμήσει.

Αλλά κυρίως ένιωσα συγκίνηση. Συγκίνηση γιατί τα όνειρά σας και η αγανάκτησή σας, ανάβει το φως της ελπίδας και για το δικό μας κόσμο. Συγκίνηση γιατί μέσα από την αθλιότητα που σας περιβάλλει, δεν υποταχτήκατε, αλλά βρήκατε το δικό σας δρόμο και δώσατε συνέχεια στα όνειρα. Συγκίνηση γιατί με την αυθεντικότητα και τη δροσιά των 16 σας χρόνων, αναγνωρίσατε εχθρούς και φίλους σ’ όλες τις ηλικίες,

Συγκίνηση γιατί επανατοποθετήσατε και τη δική μου σχέση μαζί σας, σε πιο ισότιμη βάση. Γιατί πηδήξατε τα κάγκελα της κατάληψης για να ‘ρθείτε να μ’ αγκαλιάσετε. Γιατί ξέρω, ότι οι ώρες που θα περνάμε μαζί από δω και μπρος μπορεί να ‘ναι λιγότερες, αλλά θα ‘ναι πάντα και όλο και περισσότερο ουσιαστικές».

………………………………………………….

Η ζωντανή μνήμη δεν είναι ούτε θύμηση ούτε αναπόληση, είναι κομμάτι μας, είναι η ζωή μας.

Η ζωντανή μνήμη σημαίνει ότι τα όνειρα, οι σκέψεις και το χαμόγελό της Νατάσας υπάρχουν εντός μας. Θρηνούμε για την απώλειά της αλλά ταυτόχρονα ζούμε μέσα σε όσα βιώσαμε, οργανώσαμε, ελπίσαμε, καταχτήσαμε και ζήσαμε μαζί.

Με τη ζωντανή μνήμη συνεχι…ζει

Με τη ζωντανή μνήμη συνεχι…ζουμε